Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική Μεγάλων Αρθρώσεων
Πριν αναφερθούμε στις σύγχρονες τεχνικές αντικατάστασης των αρθρώσεων θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι στην εποχή μας ο ορθοπαιδικός χειρουργός διαθέτει στην φαρέτρα του μια μεγάλη σειρά από υλικά και τεχνικές αντικατάστασης των εκφυλλισμένων μη λειτουργικών και επώδυνων αρθρώσεων. Ο θεράπων ιατρός μαζί με τον ασθενή θα επιλέξει το είδος της επέμβασης και τα υλικά εκείνα που θα επιφέρουν το καλύτερο τελικό αποτέλεσμα στον ασθενή. Δεν υπάρχει «καλύτερη επέμβαση», υπάρχει «κατάλληλη επέμβαση» για την πάθηση και τη φυσική κατάσταση του ασθενή.
Ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές
Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική έχει κατακλύσει τα μέσα ενημέρωσης και το διαδίκτυο, αναδεικνύοντας όλο και περισσότερο τα πλεονεκτήματα της. Με τον όρο ελάχιστα επεμβατική χειρουργική εννοούμε τις τεχνικές εκείνες με τις οποίες ο χειρουργός θα προκαλέσει τη μικρότερη δυνατή βλάβη σε υγιείς ιστούς (μυς, τένοντες, οστά) κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Η παραπάνω πρακτική δεν θα μπορούσε να μην καθιερωθεί και στο χώρο της ορθοπαιδικής χειρουργικής και πόσο μάλλον στον τομέα της ανακατασκευής του ισχίου (Anterior Minimal Invasive Surgery-AMIS) και του γόνατος (Minimal Invasive Knee Arthroplasty-MIKA). Ο όρος ελάχιστα επεμβατική χειρουργική συμπεριλαμβάνει αφενός την τεχνική και τη μέθοδο προσπέλασης στην περιοχή αποκατάστασης (άρθρωση ισχίου-AMIS, PATH, ALMIS), και αφετέρου τη χρήση κατάλληλων υλικών (προθέσεις-Metaphysial Femoral Stems) με σκοπό τη μικρότερη κακοποίηση και τον ελάχιστο τραυματισμό των ιστών αποκατάστασης (οστά).
Γόνατο
- Επεμβάσεις καθοδηγούμενες από ηλεκτρονικό υπολογιστή (TKA NAVIGATION).
Ο σκοπός μιας επέμβασης αρθροπλαστικής, είναι η ανακατασκευή του οστεοαρθριτικού εκφυλισμένου γόνατος το οποίο θα φορτίζεται και θα κινείται όπως και το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα ο ασθενής να μην πονάει κατά την κίνηση της νέας άρθρωσης. Με την εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας και του ηλεκτρονικού υπολογιστή επιτυγχάνεται η ανατομική ανακατασκευή της άρθρωσης του γόνατος και η ακριβέστερη τοποθέτηση των ένθετων με αποτέλεσμα η λειτουργικότητα της να πλησιάζει αυτή του φυσιολογικού. Η σωστή τοποθέτηση των υλικών της αρθροπλαστικής είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τη λειτουργία της νέας άρθρωσης, όσο και για την επιβίωση της. Η ελάχιστα επεμβατική τεχνική και η ηλεκτρονικά καθοδηγούμενη αρθροπλαστική βοηθούν στη βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων και τη μακροβιότητα της νέας άρθρωσης.
- Η τεχνολογική εξέλιξη στην υπηρεσία των ασθενών (MATCHED PATIENT TKA)
Η τεχνολογία και η ανάδειξη της μαγνητικής τομογραφίας στη διάγνωση ορθοπαιδικών παθήσεων προώθησε τη χρήση της και στον σχεδιασμό της επέμβασης πριν το χειρουργείο. Η ανάγκη διατήρησης υγιές οστού, καθώς και η επιτακτική ανάγκη για την τέλεια τοποθέτηση των υλικών, ώθησε στην εκμετάλλευση και χρήση της μαγνητικής τομογραφίας και στη κατασκευή εξατομικευμένων για τον ασθενή υλικών για την επέμβαση της αρθροπλαστικής. Μπορούν λοιπόν να κατασκευαστούν ειδικά εργαλεία καθοδήγησης της επέμβασης για τον κάθε ασθενή με τα οποία θα πραγματοποιηθεί η ανατομική και ελάχιστα επεμβατική αντικατάσταση της άρθρωσης δίνοντας λύση σε πολλά προβλήματα. Με τη χρήση του εξειδικευμένου μαγνητικού τομογράφου αναλύονται τα χαρακτηριστικά του γόνατος από την εταιρεία παραγωγής της αρθροπλαστικής για κάθε ασθενή ξεχωριστά και κατασκευάζονται εξατομικευμένα για τον ασθενή εργαλεία μίας χρήσεως. Επιτυγχάνονται με αυτόν τον τρόπο, μείωση του χειρουργικού χρόνου, μεγαλύτερη ασφάλεια λόγω μικρότερου αριθμού εργαλείων και πλησιέστερη στο φυσιολογικό αρθροπλαστική γόνατος. Επίσης μειώνεται σημαντικά το ποσοστό επιπλοκών όπως εμβολές, απώλεια αίματος και ανάγκη μεταγγίσεων. Τα πλεονεκτήματα της ελάχιστα επεμβατικής και της ηλεκτρονικά καθοδηγούμενης επεμβατικής ανακατασκευής του γόνατος, μπορούν να επιτευχθούν με τη νέα μέθοδο αρθροπλαστικής με εξατομικευμένα εργαλεία.
Παρόλα τα παραπάνω πλεονεκτήματα, συγκριτικές μελέτες από μεγάλα κέντρα αποκατάστασης μεγάλων αρθρώσεων και πολυκεντρικές μελέτες, δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να αποδείξουν την ανωτερότητα των δυο παραπάνω τεχνικών σε σχέση με την συμβατική τεχνική αρθροπλαστικής.
Ισχίο
- AMIS-Anterior Minimal Invasive Surgery, ASI-Anterior Supine Intramuscular
Σε ότι αφορά την τεχνική της Πρόσθιας Ελάχιστα Επεμβατικής Προσπέλασης, πρέπει να αναφερθεί ότι δεν αποτελεί καινοτομία της εποχής μας. Η πρόσθια προσπέλαση είναι παλαιά τεχνική πρόσβασης στο ισχίο με τη διαφορά ότι δεν ήταν δυνατή η χρήση της πρόσθιας προσπέλασης στην αποκατάσταση του ισχίου. Τα τελευταία χρόνια με την εξέλιξη της τεχνολογίας, τα υλικά και τα εργαλεία τοποθέτησης τους μπορούν να εφαρμοστούν κατά την πρόσθια προσπέλαση με κέρδος το καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα (μικρό χειρουργικό τραύμα), λιγότερο πόνο μετά το χειρουργείο, μικρότερο χρόνο αποκατάστασης και παραμονής στο νοσοκομείο και τέλος γρηγορότερη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες. Βέβαια υπάρχουν και μειονεκτήματα τα οποία και θα πρέπει να αξιολογούνται από τον θεράποντα ιατρό. H μειωμένη ορατότητα του πεδίου εργασίας έχει ως αποτέλεσμα την παράταση του χειρουργικού χρόνου, την αύξηση του κινδύνου λοίμωξης και την πιθανή μη σωστή τοποθέτηση των εμφυτευμάτων.
Συγκριτικές μελέτες ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών οπίσθιας και πρόσθιας καθώς και προσθιοπλάγιας προσπέλασης, δεν έχουν καταφέρει να παρουσιάσουν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των τεχνικών αυτών.
- Ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές οστικής διάσωσης
Σε νέους ασθενείς οι απαιτήσεις για επάνοδο στις καθημερινές και αθλητικές δραστηριότητες είναι σημαντική και η ανάγκη διατήρησης υγιές οστού (ελάχιστα επεμβατική χειρουργική) για μελλοντική αναθεώρηση-ανακατασκευή είναι επιτακτική. Οι ολικές αρθροπλαστικές επιφανείας και οι ολικές αρθροπλαστικές με μεγάλη μηριαία κεφαλή, παρόλα τα πλεονεκτήματα που προσέφεραν σε νέους ασθενείς (χαμηλό ποσοστό επιπλοκών όπως είναι το εξάρθρημα, καλύτερη κίνηση της αρθροπλαστικής με μεγαλύτερο εύρος κίνησης) κατηγορούνται τα τελευταία χρόνια για την απελευθέρωση ιόντων μετάλλων από τις αρθρούμενες μεταλλικές επιφάνειες τριβής. Σήμερα έχουν ένδειξη υπό συγκεκριμένες συνθήκες οι οποίες θα πρέπει να εκτιμηθούν από τον θεράποντα ιατρό.
Εικόνα 1. Αρθροπλαστική επιφανείας με πλεονεκτήματα τη διάσωση του υγιούς οστού,
2. Συμβατική αρθροπλαστική ισχίου με μεγάλη κεφαλή για καλύτερη κίνηση.
Εξέλιξη που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια στον τομέα των υλικών κατασκευής των ένθετων αρθροπλαστικών, με τη μεταλλουργία να αποτελεί έναν τομέα συνεχούς έρευνας βοήθησε να ξεπεραστούν και να δοθούν εναλλακτικές λύσεις στους όποιους προβληματισμούς επικρατούν. Οι νέες αρθροπλαστικές με μικρό στηλαιό και κεντρική στήριξη τοποθετούνται διαφυλάσσοντας υγιές οστό (ελάχιστα επεμβατική) και καλύτερη κίνηση της άρθρωσης. Οι μεταλλικές αρθρούμενες επιφάνειες έχουν αντικατασταθεί από κεραμικό υλικό με υψηλές αντοχές και αντιστάσεις.
Εικόνα 3. Αρθροπλαστική νέας γενεάς με διάσωση υγιές οστού για την πιθανή αναθεώρηση και μεγάλη κεφαλή για καλύτερη κίνηση.
Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική με διάσωση του υγιές οστού και την ελάχιστη κακοποίηση των υγιών ιστών (μύες κλπ), σε συνδυασμό με την εφαρμογή νέων υλικών αρθροπλαστικής μπορεί να προσφέρουν καλύτερο λειτουργικό αποτέλεσμα στον κατάλληλα επιλεγμένο ασθενή.
Δρ. Καραμπίνας Παναγιώτης Ορθοπαιδικός Χειρουργός
